Đui mù

       Vào bàn ăn, thấy chỉ có mình bạn và tôi, tôi không sao giấu nổi sự ngạc nhiên. Hùng như cũng đoán ra điều ấy, mỉm cười hỏi tôi:

       - Chắc anh lấy làm lạ vì không có Nga ngồi cùng ăn với chúng ta như năm trước?

       - Quả có thế. Ý hẳn chị đi chơi đâu?

       Hùng lắc đầu cười gượng:

       - Tôi bỏ Nga từ năm tháng trước kia rồi!

       Tôi sửng sốt như bị điện giật, mắt mở to, miệng há hốc. Vẫn nụ cười chua chát, Hùng bảo tôi:

       - Anh không tin? Anh không tin là phải, vì tôi yêu Nga lắm, yêu hơn tất cả những tình nhân say đắm nhất trên đời. Hồi ấy giá ai bảo tôi rằng một ngày kia có thể bỏ Nga, thì tôi đã không ngần ngại gì mà cho người ấy là loạn óc! Ấy thế mà cái việc bất ngờ ấy đã xảy ra... xảy ra một cách đau đớn... Nhưng anh cầm đũa đi đã chứ. Ta vừa ăn vừa nói chuyện.

*

       Thường thường năm nào cũng vậy, mấy tháng nắng chúng tôi dọn ra "Ô Cấp" ở. Một ông bác tôi có một cái nhà ở ngoài đó bao giờ cũng sẵn lòng cho chúng tôi mượn không lấy tiền. Nhưng năm nay tôi đang soạn dở một cuốn tiểu thuyết để kịp cho đăng vào tờ tạp chí của anh Quang mới được phép ra, nên cần nán lại Sài Gòn vài tuần nữa. Dù thế tôi cố ép Nga đi ra "Cấp" trước, vì ở Châu Thành bấy giờ nóng nực khó chịu lắm, và nhất là vì tôi sợ bận rộn không săn sóc tới Nga luôn luôn được để Nga buồn. Mà chẳng nói tới anh cũng biết, tôi muốn Nga sung sướng luôn luôn, tôi không thể thấy nàng buồn nản, dù chỉ trong vài phút. Bởi vậy cho nên dù Nga năn nỉ đòi ở lại đợi tôi và nói chỉ có thể sung sướng khi thấy tôi bên cạnh, tôi cũng nhất quyết nài Nga thu xếp ra đi. Tôi phải nói với Nga rằng tôi muốn Nga ra "Cấp" sửa sang chỗ ở trước, và hứa với nàng rằng sẽ ráng làm xong công việc cho mau chóng để ta với cô nàng ngay, nàng mới chịu nghe theo. Nhưng chúng tôi cứ dùng dằng mãi không nỡ dứt. Nàng thì lúc chực ra đi, lúc lại đòi ở lại, có lúc hai con mắt van vỉ nhìn tôi như cầu xin, oán trách khiến tôi cảm động đến đáy lòng, và không bao giờ hiểu một cách sâu xa cái tình yêu tha thiết của nàng đối với tôi bằng lúc ấy. Nhưng rồi nàng cũng chịu ra xe. Còn tôi, sau khi đã cố gạt hết những nỗi buồn ly biệt, bèn lập tức quay vào công việc để làm khuây, và nhất là để mau hết, để có thể ra "Cấp" với người mình yêu được. Ngay chiều hôm ấy, tôi thu xếp sang Thị Nghè. Tôi cần ở cái xóm làm nơi trú ngụ cho một phần đông dân lao động ấy ít lâu để thu cóp tài liệu cần đến trong cuốn tiểu thuyết tôi đang viết, với cái giá tiền năm đồng một tháng. Vợ một bác thợ may nấu cơm tháng cho năm, sáu người lao động, cho tôi mỗi ngày hai bữa cơm thanh đạm và một cái bàn đã mọt kê ở sát cửa sau, cạnh bức tường làm bằng ván mỏng ghép lại với nhau. Cái bàn ấy mỗi ngày hai lần dùng làm bàn ăn cho cả nhà. Ăn xong, tôi lấy giẻ lau sạch đi, giải một tờ nhật trình lên làm bàn viết. Tối đến thì cái bàn ấy lại trở nên một cái giường cho tôi ngủ. Ấy thế mà tôi lại còn vào hạng "đàng hoàng" kia đấy! Mấy người khác, sau khi đã vất vả suốt ngày trong xưởng thợ hay ngoài đường nắng, tối đến chỉ giải một manh chiếu xuống thềm, tồi lăn ra nằm với nhau như heo vậy. Cái cảnh khổ cực luôn luôn bày ra trước mắt tôi làm tôi thấy nỗi nhớ nhung, đau khổ trong lòng tôi nhỏ nhặt, và tồi đã gần khuây nỗi nhớ thì một sự gặp gỡ lại làm hình ảnh Nga trở về ám ảnh tôi. Một buổi trưa nắng chang chang, tôi đang ngồi nhìn mấy người đàn bà xắn quần lên quá đầu gối đem thùng ra giếng kéo nước, bỗng có tiếng hỏi mượn cái bình pha trà. Tôi quay lại và bỗng ngạc nhiên hết sức. Người con gái đúng sau lưng tôi giống Nga như đúc: cũng đôi mắt trong trẻo, ngây thơ, cũng cái miệng nhỏ xinh xinh với làn môi hơi mỏng và, nếu không có nước da hơi xạm nắng, bàn tay hơi lớn và thô, với dáng người nặng nề vì quen khó nhọc thì tôi đã tưởng đó chính là Nga, mặc bộ đồ mộc mạc ấy trở lại để làm tôi sửng sốt. Sự giống nhau ấy làm tôi có cảm tình với chị ta, mà sau hỏi ra tôi mới biết là vợ một người lính ở ngay nhà bên cạnh. Tôi càng có cảm tình với chị khi tôi biết chị thật là cái hành phúc vô song của người chồng sung sướng nọ. Đã bao lâu tôi nhìn qua khe những tấm vãn ghép làm tường, thấy họ sống cái cảnh êm đềm, vui vẻ của đôi vợ chồng trẻ quyến luyến nhau và phải mỉm cười mơ màng nhớ lại những phút say sưa của tôi với Nga trong những lúc nhìn nhau bằng con mắt đầy âu yếm. Nhưng tôi cảm động nhất khi một buổi sáng vô tình dự vào cuộc tạm biệt của đôi uyên ương ấy. Tôi nhận lại hết những dáng điệu quyến luyến, dùng dằng, buồn rầu không nỡ rứt của Nga và tôi hôm nọ. Tôi rỏ nước mắt khi nghe thấy câu nói thiết tha đầy vẻ thành thật của người vợ trẻ:

       - Thôi mình đi đi... Em lại đành ngồi mong từng phút cho ngày chóng hết!

       Và tôi bỗng rầu rầu tưởng đến nỗi nhớ mong của Nga mỏi mắt đợi người yêu ngoài "Cấp". Tôi lại vội vàng lấy bút mực, cắm đầu viết cho mau xong cuốn truyện. Mới viết được chừng một trang thì tiếng cười rúc rích ở nhà bên cạnh làm tôi ngừng viết. Tôi mỉm cười, nghĩ bụng: "Chắc anh chồng ra đi một quãng, suy nghĩ thế nào lại còn muốn về hôn vợ thêm cái nữa!". Tôi cúi đầu nhìn trộm qua khe ván xem điều dự đoán của mình có đúng không. Nhưng người tôi bỗng run lên một cái. Cây viết rơi xuống đất. Cây viết rơi xuống đất. Tôi dụi mặt lại ba cái và bàng hoàng không tin ở mắt mình. Người thiếu phụ có con mắt ngây thơ trong trẻo kia đang nũng nịu trên giường, cánh tay trần đu lấy cổ một chàng trai trẻ mà tôi nhận ra không phải anh lính. Mặt nàng đỏ bừng bừng, đầu hơi ngả về đằng sau, khoa cái cổ tròn trĩnh và cái ngực nở đang hồi hộp, hai làn môi đỏ ướt hé mở như chờ một cái hôn. Tôi bỗng thấy  trái tim như ngừng đập, người run rẩy, cổ khô, đầu choáng váng như chính Nga đang quằn quại trên giường với người khác vậy. Nhưng tôi còn tức tối hơn nữa, khi chiều hôm ấy, lúc chồng về, con dâm phụ lại vẫn giữ được vẻ trong trẻo, ngây thơ, vồn vã xoắn xít chồng như không có chuyện gì xáy ra...

       - Gớm! Sao mình về trễ thế? Em đợi mình từng phút.

*

       Ba hôm sau, tôi đi "Cấp", dù cuốn tiểu thuyết chưa xong một nửa. Nếu tôi có ở lại chắc cũng không viết thêm được trang nào nữa. Tôi lấy cớ rằng tài liệu đã thu cóp đủ để an ủi lòng: "Đủ tài liệu rồi thì ở đâu viết mà chả được", tôi nghĩ thế rồi đáp xe đi ngay, không do dự. Tôi tới "Cấp" vào lúc bốn giờ sáng. Tuy đang ngái ngủ, Nga cũng tiếp tôi vồn vã vô cùng. Nhưng trái với mọi lần, hôm nay tôi thấy sự mừng rỡ xoắn xít của nàng hơi khó chịu. Có lẽ nàng cho vẻ mặt lãnh đạm của tôi lúc bấy giờ là do đi đường mệt nhọc nên không để ý. Còn tôi thấy bộ đồ ngủ quá hở của nàng và đưa mắt nhìn lên giường mền xốc xếch thì tự nhiên thấy lòng nôn nao một cách lạ thường. Nhưng một giấc ngủ êm đềm đến tận mười giờ đã làm cho người tôi bình tĩnh lại. Nhìn Nga nhảy nhót khắp nhà như một con chim, đôi mắt ngây thơ trong trẻo như không bao giờ có điều hối hận, cái miệng xinh xinh líu lô những chuyện không đầu không cuối như con nít, tôi thấy lòng vui vẻ lại. Nàng nũng nịu hỏi tôi:

       - Nhà thi sĩ của em có muốn làm thơ không?

       Tôi mỉm cười.

       - Nếu muốn thì Nga dẫn đến thiên thai cho mà ngâm vịnh!

       Cái thiên thai của Nga là một đám cái mấp mô đầy những tảng đá nhẵn nhụi ở dưới chân núi, liền mặt biển. Cây cối um tùm che kín khiến nó cách biệt ra như một thế giới khác. Ở ngoài, sóng biển xô nhau dào dạt chảy vào và bắn tung lên thành đám bụi trắng xóa. Tôi không để ý đến vẻ nên thơ của cảnh, mà chỉ băn khoăn nghĩ đến sự kín đáo của một nơi có thể che đậy bao nhiêu cuộc ái ân lãng mạn. Thấy Nga nũng nịu đu lấy cổ tôi, tôi thấy trong tim rung lên một cái như bị một mũi dao chạm phải. Rồi luôn luôn trong tôi sống những ngày khổ sở, băn khoăn trong sự nghi ngờ. Và sau cùng, tôi muốn biết.

       Và tôi đã biết! Phải, anh ạ, tôi đã biết!... Trí sáng suốt, sự tò mò, lòng tự ái tôi được thỏa... Nhưng trái tim tôi thì tan nát mất rồi!... Tôi đã nói dối Nga là tôi phải về Sài Gòn có việc cần. Nhưng đi được một quãng, tôi bắt dừng xe lộn lại, và lần ra chỗ "thiên thai" nấp vào trong bụi rậm. Sự nghi ngờ của tôi không đến nỗi vô lý. Quả nhiên chiều hôm ấy tôi được thấy Nga nũng nịu đu lấy cổ một chàng trai trẻ, như đã đu lấy cổ tôi cũng ở tảng đá cũ.

*

       - Thế rồi anh ly dị?

       Hùng không đáp. Anh ngồi cúi mặt, mắt đăm đăm nhìn xuống bàn, lộ một vẻ đau đớn lắm. Một lúc anh khẽ nói, giọng chán nản của một chàng bị đánh cắp ái tình:

       - Tôi hối hận. Thà rằng tôi cứ ở chúi xó thôn quê ấy để thầm ca tụng lòng chung thủy của Nga, thà rằng tôi cứ đui mù như anh lính nọ lại được hoàn toàn sung sướng hơn là tìm đến sự thực, để thất vọng ví sự thực.

THÚY RƯ

Tiểu thuyết thứ Bảy

19-6-1937

Nghèo

       - Bu ơi con đói...

       Lần này có lẽ là lần thứ mười, thằng cu Bé chạy về đòi ăn, chị đĩ Chuột đang quấy một nồi gì trong bếp, cáu tiết chạy ra mắng át nó đi:

       - Đã bảo hết cơm rồi, tí nữa chè chín thì ăn chè mà!...

       Thấy mẹ gắt, thằng cu không dám đòi ăn nữa, nhưng mặt nó nhăn nhó bịu xịu như muốn khóc, chị đĩ Chuột thương hại, dịu dàng bảo:

       - Con chạy ra vườn xem chị Gái làm cỏ, lúc nào chè chín bu gọi về mà ăn... chóng ngoan rồi bu thương.

       Nhưng nó không nhúc nhích, mà nó còn nhúc nhích làm sao được: một nắm cơm nhỏ ăn từ sáng đã bị cái dạ dày chăm chỉ của con nhà nghèo tiêu hết đến phèo một cái rồi, còn chi. Nó ngồi phịch xuống đất, gục đầu vào ngưỡng cửa, ngáp...

       - Sắp chín chưa, bu?

       Quay ra vẫn còn thấy con nằm phục đấy, mắt lờ đờ như chết là, chị Chuột chép miệng:

       - Thôi đây! Chín chả chín thì đừng, bắc mẹ nó ra cho chúng mày ăn không có chúng mày làm tội cũng chết. Chốc lại nheo nhéo, chốc lại nheo nhéo...

       Chị vừa lẩm bẩm, vừa dập lửa rồi bắc cái nồi ở trên bếp xuống, lấy một cái vỏ trai múc vào mấy cái bát sành sứt mẻ tứ tung, đặt ngay trên mặt đất. Thằng cu Bé vội vàng lê xích lại gần, hai mắt lóng lánh đổ dồn cả vào mấy bát "chè" màu nâu đục, khói bốc lên nghi ngút. Mồm nó nuốt nước bọt ừng ực, mũi nó nở hẳn ra như để hít lấy hương vị của khói chè ngòn ngọt. Chị đĩ phải đưa tay cản nó, sợ nó sà vào mà bị bỏng. Chị bảo nó:

       - Còn nóng lắm, chưa ăn được. Con ra vườn gọi chị về cho chị ăn với không có phải tôi chết, nó làm quần quật từ sáng đến giờ mà chưa được tí gì vào bụng.

       Không đợi đến hai tiếng, cái Gái hớn hở chạy chạy về, lôi thôi lếch thếch trong mấy mảnh giẻ rách tả tơi, vừa đến bếp, nó đã reo lên:

       - Sướng quá! Lại được ăn chè kia chứ, có ngọt không bu? Bu lấy đâu được mật mà lại nấu chè thế?

       Chị Chuột mắng yêu con:

       - Úi chà! Tíu tít như con mẹ dại ấy! Tha hồ ăn đến chán chê, chỉ sợ không sao nuốt được thôi, con ạ.

       Rồi chị bảo thằng cu Bé:

       - Bé lại đây, bu cho ăn.

       Thằng cu ngồi xổm bên mẹ, hấc mặt lên, há hốc mồm ra như con chum con đợi mẹ mớm mồi. Một miếng vào mồm, nó đã vội nuốt thỏm đi, khen "ngọt quá". Nhưng chưa kịp ăn miếng nữa, nó đã ọe một cái, mũi đỏ lên, nước mắt ứa ra giàn giụa.

       - Sao thế?

       Nó chỉ hụ hị nhìn mẹ mà không nói, cũng không chịu há mồm ăn nữa. Cái Gái nhìn mẹ, xêu một miếng chè nữa ăn thử lại:

       - Nhạt quá, bu à.

       Chị Chuột mắng con:

       - Làm gì có nhiều mật mà ngọt. Có mà ăn cho no bụng là phúc rồi.

       Thằng cu chừng đói quá không chịu được, lại há mồm ra. Mẹ nó đút cho nó một xêu nhỏ nữa. Nó nhắm mắt, duỗi cổ, cố nuốt cho trôi. Nhưng cũng như lần trước, nó lại ọe ra, và khóc òa lên. Chị đĩ Chuột lấy tay áo lau nước mắt không cầm nổi đã trào ra hai má xanh bủng như người ngã nước. Cái Gái lấy tay di một cục "chè". Rồi bỗng nói to lên:

       - A! Con biết rồi! Không phải chè, cám mà! Cám mà bu bảo chè!

       Nhưng mẹ nó đưa mắt nhìn nó, lấy ngón tay chỉ ra phía nhà ngoài nói khẽ, nhưng hơi gắt:

       - Khe khẽ cái mồm một tí! Rẻo mãi lên, thằng bố mày nó nghe thì nó chết! Nó đã ốm nằm đấy, thuốc không  có mà còn bực mình thì nó chết.

       Rồi hai mẹ con lẳng lặng ăn, cố nuốt những bát cám đặc khè cho đỡ đói. Thằng cu nhất định không chịu ăn, ngồi khóc tỉ tỉ đòi cơm. Chị đĩ Chuột đành dỗ nó:

       - Thôi nín ngay, bu ăn xong bu xin thầy cho một miếng mà ăn.

*

Chị bế con rón rén bước vào chỗ chồng nằm. Thằng bé vẫn sụt sịt. Anh đĩ Chuột giở mình, hơi nghiêng mặt quay ra. Một làn ánh sáng lướt qua làm cho cái mặt hộc hác và màu da đã xanh lại xanh thêm. Mái tóc dài xòa xuống tai và cổ, hai con mắt ngơ ngác và lờ đờ, những chiếc răng dài và thưa ở cái mồm hé ra để cho dễ thở khiến anh có cái vẻ đáng sợ của con ma đói. Thấy vợ con, anh cố gượng nhếch miệng cố gượng một cái cười méo xệch và vừa thở phều phào vừa hỏi bằng một thứ tiếng yếu ớt như từ thế giới bên kia đưa lại:

       - Nó làm sao thế?

       Chị đĩ Chuột xốc con lên một cái:

       - Nó vòi ăn đấy chứ có làm sao? Cơm gạo đỏ không chịu ăn, đòi ăn cơm trắng của thầy cơ.

- Thì lấy cho nó ăn, tôi ăn làm sao hết?

       Chị đĩ Chuột lấy liễn cơm chực moi cho một ít. Nhưng anh bảo:

       - Mang cả ra cho nó ăn, tôi không ăn nữa đâu. Còn bao nhiều vét cho cái Gái với bu em ăn hết đi, để đó thiu ra đấy.

       Chị đĩ Chuột cười bảo chồng:

       - Thằng cu nó dở người, chứ mẹ con tôi ăn cơm đỏ đã no rồi, ăn vào đâu được nữa?

       Anh biêt vợ nói dối, chực nói, nhưng lại thôi, buồn rầu buông một tiếng thở dài. Vợ lo ngại hỏi:

       - Bây giờ người thế nào, để tôi kể với ông lang lấy thuốc?

       - Tiền đâu mà thuốc thang mãi?

       - Tôi vừa bán con chó mực với hai buồng chuối non được bốn hào.

       Chồng nhìn vợ, ngẫm nghĩ một chút rồi bảo:

       - Đừng lấy thuốc nữa, tôi sắp khỏe rồi, chỉ ăn cho nó khỏe lên chắc bệnh phải hết. Bu em đong cho tôi cả bốn hào gạo đỏ đừng đong gạo trắng ăn nhạt lắm.

       Vợ gật đầu:

       - Cũng được, nhưng đã thật khỏi chưa? Tôi trông thầy em còn mệt lắm.

       - Ốm luôn mấy tháng trời mà không mệt sao được? Cứ đi đi.

       - Đi ngay bây giờ ak?

       - Ừ, đi xuống nhà bà phó Cửu ấy, xa một tý nhưng được rẻ.

       Vợ gật đầu bảo thằng cu:

       - Con ngồi đây với thầy cho bu đi đong gạo nhé?

       Nó không chịu, sợ sệt nhìn cha. Chị mắng:

       - Con nhà vô phúc, lại sợ bố!... Khốn nạn, tại đi về không có tiền mua bánh cho nó nên nó giận đấy mà. Phải tội chết, con ạ.

       Nhưng anh đĩ Chuột bảo:

       - Cho cả nó đi, kéo nó khóc. Bảo Gái về tôi bảo.

       Người cha khốn nạn nhìn đứa con chòng chọc, thở dài. Một giọt lệ từ từ lăn xuống chiếu:

       - Thầy bảo gì con ạ?

       - Lúc nãy mẹ con mày ăn cám phải không?

       Gái gượng cười cãi:

       - Ăn chè đấy chứ.

       Bố nó chép miệng:

       - Khốn nạn, chè đâu mà ăn, cơm còn không có nữa là chè! Rõ mày thì khổ từ trong bụng mẹ...

       - Con đi lấy cho thầy cái ghế buộc giậu, với sợi thừng ở gác bếp để thầy mắc lại cái võng, thế này cao quá.

       Cái Gái lấy ghế và thừng vào. Anh đĩ bảo:

       - Để đấy cho thầy rồi ra vườn làm cỏ đi.

       Nó ra vườn, anh gượng ngồi dậy, xuống khỏi giường, mon men ra đóng chặt cửa buồng lại. Anh lấy cái thừng làm một cái tròng chắc chắn, dùng hết sức tàn còn lại, trèo lên ghế, hai chân khẳng khiu rung lẩy bẩy. Anh buộc cẩn thận một đầu dây lên xà nhà, buộc xong mệt quá, anh đu vào cái thừng gục đầu xuống thở. Anh thấy lòng chua xót, nước mắt giàn ra hai má lõm. Rồi anh quả quyết, anh đứng thẳng người lên, chui đầu vào tròng, cái thừng cứng cáp cọ vào cổ làm anh rùng mình, khóc nấc lên một tiếng. Cả cái thân hình mành dẻ bắt đầu rung chuyển như một tầu lá rung trước gió. Bỗng anh ngừng bặt, ngây người ra nghe ngóng: Tiếng ai vừa gọi ngoài ngõ, tiếp đến cái Gái thưa và chạy ra, tiếng người kia the thé:

       - Bu mày đâu?

       Tiếng cái Gái rụt rè đáp lại:

       - Bẩm bà, bu con đi vắng.

       - Đi vắng! Đi vắng mãi! Mày về bảo mẹ mày nội ngày mai không trả tiền tao thì tao đào mả lên đấy! Cái giống chỉ biết ăn không.

       Anh đĩ Chuột rít hai hàm răng lại. Hai chân giận dữ đạp phắt cái ghế đổ văng xuống đất. Cái tròng rút mạnh lại. Cái bộ xương bọc da giãy giụa như một con gà bị bẫy, sau cùng, nó chỉ còn gật từng cái chậm dưới sợi thừng lủng lẳng.

*

       Ở ngoài ngõ, mẹ con chị Chuột vừa kêu khóc vừa van lạy. Bà Huyện nhất định bắt mẻ gạo mới đong để trừ sáu hào nợ chị Chuột vay từ hai tháng trước cho chống uống thuốc.

THÚY RƯ

Tiểu thuyết thứ Bảy

số 158, 5-6-1937